ورق‌های هاردوکس (Hardox) و ولدوکس (Weldox) از جمله ورق‌های فولادی ضد سایش و با استحکام بالا هستند که به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردشان در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارند. ورق هاردوکس و ولدوکس توسط شرکت سوئدی SSAB تولید می‌شوند و به دلیل مقاومت بالا در برابر سایش، استحکام کششی، و قابلیت‌های جوشکاری و شکل‌پذیری، در ساخت تجهیزات و ماشین‌آلات سنگین، صنایع معدنی، راه‌سازی، و خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها، ترکیب شیمیایی، گریدها، کاربردها، و تفاوت‌های این دو نوع ورق پرداخته خواهد شد. پس همراه فولاد ارزان باشید!
ورق هاردوکس (Hardox)
ورق هاردوکس نوعی ورق فولادی کم‌آلیاژ است که برای اولین بار در سال ۱۹۷۴ توسط شرکت SSAB در سوئد تولید شد. این ورق به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر سایش و فرسایش، به عنوان یکی از برجسته‌ترین ورق‌های ضد سایش در جهان شناخته می‌شود. سختی این ورق‌ها بر اساس مقیاس برینل (Brinell Hardness Number – BHN) سنجیده می‌شود و در گریدهای مختلفی از ۴۰۰ تا ۶۰۰ و حتی بالاتر (مانند Hardox Extreme) عرضه می‌شود.
مهم‌ترین ویژگی‌های ورق هاردوکس عبارت‌اند از:
سختی بالا: سختی این ورق‌ها از ۴۰۰ تا ۶۰۰ برینل متغیر است، که باعث مقاومت فوق‌العاده در برابر سایش می‌شود.
چقرمگی مناسب: با وجود سختی بالا، این ورق‌ها چقرمگی خوبی دارند و در برابر ضربه و شوک مقاوم هستند.
جوش‌پذیری و شکل‌پذیری: هاردوکس به دلیل ترکیب شیمیایی دقیق، قابلیت جوشکاری و خم‌کاری مناسبی دارد، هرچند برای جوشکاری گریدهای با سختی بالاتر نیاز به اقدامات احتیاطی است.
وزن سبک‌تر در کاربردهای مشابه: به دلیل استحکام بالا، می‌توان از ورق‌های نازک‌تر استفاده کرد که منجر به کاهش وزن سازه می‌شود.
مقاومت در دماهای پایین: هاردوکس حتی در دماهای پایین نیز خواص مکانیکی خود را حفظ می‌کند.
ترکیب شیمیایی
ترکیب شیمیایی ورق هاردوکس شامل عناصری مانند کربن، سیلیسیم، منگنز، کروم، مولیبدن، نیکل، فسفر، گوگرد و بور است. درصد بالای کربن (معمولاً بین ۰٫۳ تا ۰٫۴۷ درصد) و حضور عناصر آلیاژی مانند کروم و مولیبدن باعث افزایش سختی و مقاومت در برابر سایش می‌شود. به عنوان مثال، ترکیب شیمیایی هاردوکس ۴۰۰ شامل حدود ۰٫۳-۰٫۴% کربن، ۰٫۷% سیلیسیم، ۱٫۶% منگنز، ۱٫۴% کروم، و ۱٫۵% نیکل است.
کاربرد ورق هاردوکس
ورق هاردوکس به دلیل مقاومت بالای خود در برابر سایش و فرسایش، در صنایع زیر کاربرد دارد:
صنعت معدن: برای ساخت باکت‌های بیل مکانیکی، شوت‌ها، و سنگ‌شکن‌ها.
صنعت راه‌سازی: در ساخت کامیون‌ها، لودرها، و بولدوزرها.
صنعت بازیافت: برای تجهیزات بازیافت مواد ساینده.
صنعت فولاد و سیمان: در ساخت قطعات مقاوم در برابر سایش مانند ناودان‌ها و موج‌شکن‌ها.
صنایع کشاورزی: برای ساخت ادوات کشاورزی که در معرض سایش خاک هستند.
گریدهای ورق هاردوکس
ورق هاردوکس در گریدهای مختلفی تولید می‌شود که هر کدام برای کاربردهای خاصی مناسب هستند:
هاردوکس ۴۰۰: کمترین سختی (حدود ۴۰۰ برینل) با انعطاف‌پذیری بالا، مناسب برای کاربردهای عمومی.
هاردوکس ۴۵۰: سختی متوسط (۴۵۰ برینل)، پرکاربرد در صنایع معدنی و راه‌سازی.
هاردوکس ۵۰۰: سختی بالا (۵۰۰ برینل)، مناسب برای محیط‌های با سایش شدید.
هاردوکس ۵۵۰ و ۶۰۰: برای کاربردهای بسیار سنگین که نیاز به مقاومت سایشی فوق‌العاده دارند.
هاردوکس اکستریم (Extreme): برای شرایط بسیار ساینده با سختی بالاتر.
هاردوکس HiTemp: مناسب برای استفاده در دماهای بالا.
ورق فولادی St37
ورق St37 از خانواده ورق های سیاه می باشد. طبق استاندارد DIN 17100 (استانداردی جهت مشخصات فولاد ساختمانی) آماده و تولید می شود.
ورق ولدوکس (Weldox)
ورق ولدوکس نیز نوعی ورق فولادی با استحکام بالا است که توسط شرکت SSAB تولید می‌شود و در سال ۲۰۱۵ به Strenx تغییر نام یافت. این ورق‌ها به دلیل جوش‌پذیری عالی و استحکام تسلیم بالا (۷۰۰ تا ۱۳۰۰ مگاپاسکال) به نام Weldox شناخته می‌شوند. ولدوکس برای کاربردهایی طراحی شده که نیاز به استحکام بالا و وزن سبک دارند، اما مقاومت در برابر سایش آن‌ها به اندازه هاردوکس نیست.
ویژگی‌های اصلی ورق ولدوکس:
استحکام تسلیم بالا: حداقل استحکام تسلیم از ۷۰۰ تا ۱۳۰۰ مگاپاسکال، بسته به گرید.
جوش‌پذیری عالی: به دلیل ترکیب شیمیایی کم‌آلیاژ، این ورق‌ها برای جوشکاری بسیار مناسب هستند.
شکل‌پذیری و خم‌کاری: قابلیت خم‌کاری سرد و شکل‌دهی مناسب.
مقاومت در برابر ضربه: چقرمگی خوب حتی در دماهای پایین (تا -۶۰ درجه سانتی‌گراد در برخی گریدها).
وزن سبک‌تر: امکان استفاده از ضخامت‌های کمتر برای تحمل بارهای مشابه.
ترکیب شیمیایی ولدوکس
ترکیب شیمیایی ورق ولدوکس شامل کربن (حدود ۰٫۲%)، سیلیسیم (۰٫۶%)، منگنز (۱٫۶%)، کروم، مولیبدن، نیکل، و مقادیر ناچیزی از فسفر، گوگرد، و بور است. این ترکیب باعث استحکام بالا و جوش‌پذیری عالی می‌شود، اما سختی آن کمتر از هاردوکس است.
گریدهای ورق ولدوکس
ورق ولدوکس در گریدهای مختلفی تولید می‌شود که هر کدام استحکام تسلیم متفاوتی دارند:
ولدوکس ۷۰۰: استحکام تسلیم ۷۰۰ مگاپاسکال، در گریدهای D، E، و F.
ولدوکس ۹۰۰: استحکام تسلیم ۹۰۰ مگاپاسکال، مناسب برای سازه‌های باربر.
ولدوکس ۹۶۰: استحکام تسلیم ۹۶۰ مگاپاسکال، با چقرمگی بالا در دماهای پایین.
ولدوکس ۱۱۰۰ و ۱۳۰۰: برای کاربردهایی که نیاز به استحکام بسیار بالا دارند.
کاربردهای ورق ولدوکس
ورق ولدوکس به دلیل استحکام بالا و جوش‌پذیری مناسب در صنایع زیر استفاده می‌شود:
صنعت خودروسازی: برای ساخت شاسی و قطعات باربر.
ماشین‌آلات سنگین: در ساخت جرثقیل‌ها، بالابرها، و لودرها.
سازه‌های دریایی: برای ساخت دریچه‌های سد و تجهیزات بندری.
صنعت راه‌آهن: در ساخت واگن‌ها.
صنعت ساختمانی: برای سازه‌های با بار بالا مانند پل‌ها.
مقایسه ورق هاردوکس و ولدوکس
ویژگی | هاردوکس (Hardox) | ولدوکس (Weldox) |
|---|---|---|
هدف اصلی | مقاومت در برابر سایش | استحکام بالا و جوش‌پذیری |
سختی (برینل) | ۴۰۰ تا ۶۰۰ و بالاتر | ۲۶۰ تا ۳۱۰ |
استحکام تسلیم | متغیر، معمولاً کمتر از ولدوکس | ۷۰۰ تا ۱۳۰۰ مگاپاسکال |
جوش‌پذیری | خوب، اما نیاز به احتیاط در گریدهای سخت‌تر | عالی، با حداقل پیش‌گرمایش |
کاربردها | صنایع معدنی، راه‌سازی، بازیافت | خودروسازی، سازه‌های باربر، ماشین‌آلات سنگین |
ترکیب شیمیایی | کربن بالاتر، کروم و مولیبدن بیشتر | کربن کمتر، تمرکز بر جوش‌پذیری |
تفاوت‌های کلیدی هاردوکس و ولدوکس
ورق هاردوکس و ولدوکس دارای تفاوت هایی از جمله موارد زیر می باشند؛
سختی و مقاومت سایشی: هاردوکس به دلیل سختی بالاتر (۴۰۰-۶۰۰ برینل) برای محیط‌های با سایش شدید مناسب‌تر است، در حالی که ولدوکس با سختی کمتر (۲۶۰-۳۱۰ برینل) بر استحکام و جوش‌پذیری تمرکز دارد.
جوش‌پذیری: ولدوکس به دلیل درصد کربن کمتر و ترکیب شیمیایی بهینه، جوش‌پذیری بهتری دارد و نیاز به پیش‌گرمایش کمتری دارد.
کاربردها: هاردوکس بیشتر در محیط‌های ساینده (مانند معدن) و ولدوکس در سازه‌های باربر و ماشین‌آلات استفاده می‌شود.
ضخامت و وزن: هر دو امکان استفاده از ضخامت‌های کمتر را فراهم می‌کنند، اما ولدوکس به دلیل استحکام تسلیم بالاتر، برای کاربردهای سبک‌تر و نازک‌تر مناسب‌تر است.
مزایا و معایب
مزایای هاردوکس
مقاومت بی‌نظیر در برابر سایش.
عمر طولانی‌تر تجهیزات.
کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری.
قابلیت بازیافت.
معایب هاردوکس
جوشکاری گریدهای با سختی بالا نیاز به مهارت و احتیاط دارد.
قیمت بالاتر نسبت به ورق‌های معمولی.
مزایای ولدوکس
استحکام بالا با وزن کمتر.
جوش‌پذیری و شکل‌پذیری عالی.
مناسب برای سازه‌های پیچیده.
معایب ولدوکس
مقاومت سایشی کمتر نسبت به هاردوکس.
قیمت بالاتر در مقایسه با فولادهای معمولی.
ورق هاردوکس و ولدوکس هر دو از محصولات باکیفیت شرکت SSAB هستند که برای پاسخگویی به نیازهای مختلف صنایع طراحی شده‌اند. هاردوکس با تمرکز بر مقاومت سایشی، گزینه‌ای ایده‌آل برای محیط‌های ساینده است، در حالی که ولدوکس با استحکام بالا و جوش‌پذیری عالی، برای سازه‌های باربر و ماشین‌آلات سنگین مناسب است. انتخاب بین این دو نوع ورق به نوع کاربرد، شرایط کاری، و نیازهای پروژه بستگی دارد. برای اطلاعات بیشتر در مورد قیمت و خرید، می‌توانید با گروه صنعتی فولاد ارزان تماس بگیرید.
