عملیات حرارتی تبلور مجدد که نام لاتین آن Recrystallization می باشد، یک فرآیند حرارتی است که در دماهای بالاتر از دمای تغییر شکل سرد انجام می شود. تبلور مجدد، سبب می شود خواص مکانیکی فلزات همچون فولاد بهبود یافته و به ساختار اصلی و اولیه خود باز گردند. همچنین تبلور مجدد باعث تغییرات ساختاری در فلز شده و در این فرآیند، دانه های جدیدی با ساختار منظم و بدون تنش های داخلی با دانه های تغییر شکل یافته جایگزین می شوند.
مراحل عملیات حرارتی تبلور مجدد
عملیات حرارتی تبلور مجدد شامل چند مرحله مهم می باشد.
- اول نوسازی ساختار فلز است که ابتدا دانه های جدید با گرم کردن فلز تشکیل می شوند. به طور معمول این دانه ها ساختار منظمی داشته و در مقایسه با دانه های اولیه تغییر شکل یافته اند. همچنین این دانه ها دارای خواص مکانیکی بهتری نیز می باشند.
- مرحله بعد، مرحله تشکیل دانه های جدید است. این مرحله، مرحله جایگزینی دانه های تازه تشکیل شده با دانه های تغییر شکل یافته می باشد. دانه های جدید از نظر اندازه کوچکتر از دانه های قبل بوده و به همین خاطر ویژگی های مکانیکی فلز را بهتر می کنند.
- مرحله نهایی که در آن فرآیند تکمیل می شود، کاهش تنش های داخلی است. با گذشت زمان و تکمیل فرآیند تبلور مجدد، تنش های داخلی که بر اثر تغییر شکل سرد در فلز ایجاد شده بودند، به طور کامل از بین رفته و فرآیند کامل می شود.
معایب تبلور مجدد چیست؟
عملیات حرارتی تبلور مجدد همچون هر پروسه دیگری، دارای معایبی می باشد. این معایب عبارتند از؛
- نیاز به کنترل دقیق دما یکی از معایب مهم عملیات حرارتی تبلور مجدد میی باشد. این فرآیند به کنترل دقیق دما نیاز دارد. اگر دما به درستی تنظیم نشود، این امکان را ایجاد می کند که خواص مکانیکی فلزات دچار مشکل شود.
- هزینه های بالا نیز دیگر عیب فرآیند تبلور مجدد است. تجهیزات و انرژی مورد نیاز برای انجام عملیات حرارتی تبلور مجدد می تواند هزینه های زیادی را به پروژه های صنعتی و کاربردی تحمیل کند.
مزیت های تبلور مجدد چیست؟
عملیات حرارتی تبلور مجدد مزایای زیادی دارد. این مزایا عبارتند از؛
- افزایش انعطاف پذیری دیگر مزیت انجام فرآیند تبلور مجدد است. این پروسه قابلیت شکل پذیری بیشتری به فلز می دهد و فلزات می توانند تحت فشار و تغییرات بیشتری بدون شکست و ترک خوردگی قرار گیرند.
- تبلور مجدد سبب حذف تنش های داخلی ناشی از فرآیندهای تغییر شکل نیز می شود. بنابراین فلزات مقاومت بیشتری در برابر شرایط سخت محیطی از خود نشان می دهند.
- بهبود خواص مکانیکی که با انجام تبلور مجدد، سبب بهبود ویژگی های مکانیکی فلزات می شود. اینکار آن ها برای استفاده در شرایط گوناگون صنعتی آماده می سازد.
گسترش استفاده از تبلور مجدد
در آینده عملیات حرارتی تبلور مجدد، از مهم ترین فرآیندهای عملیات حرارتی، خواهد بود. همچین این فرآیند به طور گسترده ای در صنایع مختلف کاربرد خواهد داشت. با بهبود روش های کنترل دما و پیشرفت فناوری و تجهیزات حرارتی، فرآیند تبلور مجدد کارآمدتر و بهینه تر شده و صنایع بیشتری استفاده خواهد شد.
فولاد spk-nl
فولاد spk-nl برای ساخت قالب‌ها، ساخت تیغه‌های برش، و ساخت ابزارهای پانچ استفاده می شود. از جمله خواص این فولاد، ترکیب شیمیایی آن است که شامل عناصر کروم، مولیبدن، و عنصر وانادیوم می باشد.
کاربردهای تبلور مجدد چیست؟
فرآیند تبلور مجدد صنایع گسترده ای کاربرد دارد و در فرآیندهای تولید و شکل دهی فلزات به کار گرفته می شود. از این کاربردها می توان به موارد زیر اشاره نمود؛
- یک فرآیند مهم برای بهبود خواص مکانیکی فولاد در صنعت ساختمان. برای تولید میلگردها و دیگر مصالح ساختمانی، تبلور مجدد کار می رود.
- در تولید ورق های نازک و شکل پذیر فولادی، عملیات تبلور مجدد یک مرحله مهم می باشد.
- در صنایع خودروسازی و تولید قطعات فلزی خودرو که نیاز به مقاومت و انعطاف پذیری بالا است، عملیات تبلور مجدد به کار گرفته می شود.
- در صنایع هوافضا و ساخت قطعات حساس و دقیق هواپیماها و موشک ها، تبلور مجدد برای افزایش مقاومت و کاهش تنش های داخلی استفاده می شود.