مس از جمله فلزاتی است که به صورت معدنی بدست می آید. برای نمونه از کانی‌هایی همچون آزوریت، مالاکیت و سولفیدهایی نظیر کالکوپیریت، کوولین، کالکوزین یا اکسیدهایی مانند کوپریت از منابع اصلی مس می باشند. دلیل سختی پایین و شکل‌پذیری بالای عنصر مس، لایه الکترونی d در اوربیتال s است. چکش خواری و رسانایی الکتریکی بالا از ویژگی‌های شاخص این فلز معدنی است. دلیل این موضوع لایهٔ الکترونی d می باشد که پر از الکترون است و در واکنش‌های میان اتمی وارد نمی‌شود. شایان ذکر است که پیوند فلزی در آن نسبتاً ضعیف بوده و دارای ویژگی‌های پیوند کووالانسی نیست.
مس نیکل و مس برلیوم
مس نیکل یا کوپرونیکل آلیاژی می باشد که حاوی نیکل و عناصر تقویت کننده نظیر آهن و منگنز است. میزان عنصر مس بین ۶۰ الی ۹۰ درصد می تواند متغیر باشد. این آلیاژ به دلیل مقاومت بسیار خوب در برابر خوردگی آب شور و آب دریا و ساختارپذیری خوب، به صورت فراوان و گسترده برای کاربردهای دریایی مناسب است و استفاده می شود.
مس بریلیوم که عنصر اصلی آن را بریلیوم تشکیل داده به نام بریلیم برنز نیز شناخته شده است. بریلیوم حدوداً در ۳۰ گونه متفاوت معدنی پیدا می شود. این آلیاژ به سبب استحکام و سختی بالا و خصوصیات خوب هدایت الکتریکی و حرارتی دارای ارزش بالایی است. مس برلیوم آلیاژ فلزی غیر آهنی و غیر مغناطیسی است. فلزی نرم با چگالی کم و به رنگ خاکستری فولادی می باشد. هنگامی که برلیوم با مس آلیاژ می دهد سبب بالا رفتن قدرت، سختی، هدایت الکتریکی و حرارتی آن می شود.
فولاد سمانته
فولاد سمانتاسیون مقاومت به ضربه بسیار بالایی دارد. ساخت چرخ دنده ها، اجزای فرمان و صنایع پلاستیک و ملامین از کاربرد های این محصولات آلیاژی می باشند.
منابع و خصوصیات
مس از گروه فلزاتی است رنگ طبیعیشان خاکستری یا نقره‌ای نیست. کشور ایران تأمین‌کننده حدود ۳ درصد از ذخایر دنیا می‌باشد. همچنین بیشترین تولید سالانه این فلز متعلق به کشور شیلی با ۵/۷ میلیون تن است. مس در مقایسه با فلزهای دیگر در رتبه ی دومین رسانای گرمایی بالا می باشد. دلیل این موضوع مقاومت در برابر جابجایی الکترون است. ماکسیمم چگالی جریان مجاز برای این عنصر در هوای آزاد، حدوداً ۳٫۱×۱۰۶ A/m2 در سطح مقطع است. باید به این نکته توجه شود که اگر جریان از این مقدار بیشتر شود، این محصول انرژی گرمایی بیش از اندازه‌ای را ممکن است پدید آورد. اگر این فلز در برابر فلز دیگری قرار داده شود خوردگی گالوانیک اتفاق می افتد.
کاربردهای فلز مس در کشاورزی و برق
مس از بهترین و نیز ارزان ترین فلزهای رسانای جریان الکتریسیته می باشد. این فلز به خوبی جریان برق یا الکتریسیته را از خود عبور می‌دهد. این فلز به علت ویژگی هایی که دارد، یکی از ایمن ترین فلزات برای به کارگیری در سیم‌ها و ابزارآلات انتقال برق می باشد. این محصول را در ساخت کابل‌های برق فشار ضعیف، متوسط و فشار قوی، همچنین به عنوان بخش اصلی موتورها و مبدل‌ها، آهنرباهای الکتریکی و … مورد استفاده قرار می دهند. بنابراین بزرگ ترین مصرف‌کنندگان فلز مس در صنایع گوناگون صنعت برق است.
مس یک ماده ی معدنی مغذی اساسی و مورد نیاز برای رشد بهتر سلول ها و بافت های زنده در گیاهان و جانوران می باشد. به منظور کنترل بیماری های قارچی، اصلاح خاک کشاورزی، و همچنین به عنوان محرک برای رشد ماکیان نظیر مرغ و جوجه ها از آن در نقش قارچ کش و مبارزه با حلزون ها در گیاهان استفاده می‌شود.
- سولفات مس یکی از پرکاربردترین مشتقات این فلز است.
کاربرد مس در پزشکی، ساختمان و فولاد
استفاده از این محصول در درمان کم‌خونی، دردهای مفصلی و ترمیم زخم‌ها از مواردی هستند که در بخش پزشکی می توان به آن ها اشاره نمود.
مس در صنعت ساختمان دارای کاربردهای گسترده ای می باشد. معماران و طراحان در نمای خارجی و دکوراسیون داخلی از این فلز استفاده می‌کنند. این نکته مهم است که استفاده از این فلز به اندازه آلومینیوم رایج نیست. دلیل اینکه طراحان در استفاده از مس دچار دودلی هستند اکسید شدن این فلز می باشد. برای ساخت انواع مجسمه، اشیاء دکوراتیو، ظروف آشپزخانه، جواهرات، وسایل روشنایی، خطوط انتقال آب و همچنین بخار، لوله کشی منازل و سیم ها استفاده می‌شود.
کاربرد این فلز در صنعت فولاد و استیل، که آلیاژی از آهن است. در ترکیب شیمیایی میلگرد استیل ۴PH-17 که از دسته استنلس استیل می باشد از ۳ تا ۵ درصد مس استفاده شده است.