فولاد سردکار که به زبان انگلیسی به آن Cold Work Tool Steel گفته می شود؛ گروهی از انواع فولاد است که دارای درصد کربن بالایی بوده و با مقدار کمی از دیگر عناصر از جمله تنگستن، منگنز، کروم و مولیبدن آلیاژ شده است. چنین ساختار شیمیایی سبب شده تا پایداری ابعادی و درجه سختی بالایی داشته باشد و در برابر ضربه و سایش مقاومت خوبی نشان دهد. این دسته از فولاد ها در ساخت ابزارهایی بکار می روند که در هنگام کار دمای سطحی آن ها بیش از ۱۰۰ تا ۲۰۰ درجه سلسیوس نمی شود بنابر همین علت به آن ها فولاد ابزار سردکار گفته می شود.
همانطور که گفته شد، فولادهای سردکار برای عملیات های زیر ۲۰۰ درجه استفاده می شوند. فولاد ابزار سردکار اغلب برای ساخت ابزارهای دستی و ماشینی استفاده می شود که از کاربردهای آن می‌توان به برش ورق سیاه، قالب میخ، قالب کارد و چنگال و ابزار تراش اشاره نمود. می‌توان به فولاد Spk یا فولاد ۱٫۲۰۸۰ به عنوان پرکاربردترین فولادهای این دسته اشاره کرد که در ابزارهای برشی در تنش بالا استفاده می شوند.
فولادهای خانواده سردکار به سه دسته مختلف تقسیم بندی می‌شوند.
- سخت شونده در روغن
- سخت شونده در هوا
- فولاد ابزار پر کربن، پر کروم
گرید های فولاد ابزار
به عبارت دیگر انواع فولاد ابزار در چند گرید اصلی قرار می گیرند؛
- فولاد ابزاری سخت شونده با آب
- فولاد ابزاری سخت شونده با هوا
- فولاد ابزاری نوع D
- فولاد ابزاری سخت شونده با روغن
- انواع مقاوم در برابر ضربه
- فولاد ابزاری گرم کار
- فولاد ابزاری کاربرد خاص
از بین انواع این گریدها فقط گریدهای O – A – D در دسته فولاد ابزار سردکار قرار می گیرند و مابقی دسته بندی جداگانه و متفاوتی دارند.
در ادامه بخوانید؛ فولاد ابزاری سردکار ۱٫۲۳۷۹
فولاد سردکار سخت شونده با هوا
این نوع فولاد سردکار به سبب درصد بالای کروم آن در طی عملیات حرارت دهی، کمترین میزان اعوجاج را پیدا می کند و در ساخت ابزارهای مختلف کاربرد دارد. فولاد ابزار سردکار گرید A دارای ویژگی های دیگری نظیر قابلیت ماشین کاری بالا، مقاومت بالا در برابر سایش و سختی زیاد نیز می باشد و این جهت ما بین گروه D و گرید S قرار می گیرد.
از این فولاد در ساخت چاقو، ابزارهای برش چوب، ابزارهای تراشکاری، سنبه، میله سربی، قالب های کله زنی، ابزارهای برجسته کاری، لبه بری سرد و غیره استفاده می شود. این گرید در انواع مختلفی ساخته می شود که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند.
- A2
- A3
- A4
- A6
- A7
- A8
- A9
- A10
کاربرد و خصوصیات فولاد سردکار نوع D
فولاد ابزار سردکار نوع D واجد درصد بالای کربن و کروم بوده و در مجاورت هوا سرد می شود. به علت درصد بالای کربن گاهی در گروه یا دسته فولادهای ضد زنگ یا نیمه ضد زنگ نیز قرار می گیرد اما مقاومت به خوردگی اش بسیار کمتر است. دلیل آن رسوب درصد بالای کروم و کربن آنها به شکل کاربید است. فولاد سردکار نوع D به صورتی فرموله شده تا هم در برابر سایش دارای مقاومت باشد و هم ویژگی فولادهای سردکار گرید A را دارا باشد. نوع D فولادهای سردکار، سختی خود را تا دمای ۴۲۵ درجه سلسیوس حفظ می کند.
در ساخت ابزارهای پرداخت کاری و جلازنی، قالب ریزی سرد، پیچ، سیم، مفتول، کاتر، قالب های سکه زنی، قالب های سردکار، ابزارهای برجسته کاری، لمینیت کاری، چاقوهای برش سرد و… از این نوع فولاد استفاده می شود. این گرید در انواع مختلف D2، D3، D6 و D7 تولید می شوند که اغلب D2 پرکاربردترین آن می باشد.