خرید ناودانیهای فلزی که یکی از مقاطع پرکاربرد در صنعت ساختوساز و مهندسی هستند و به دلیل شکل خاص مقطع (U شکل) و خواص مکانیکی مناسب، در سازههای مختلف استفاده میشوند. ناودانیها بهعنوان اجزای سازهای یا تزئینی در ساختمانها، پلها، و تجهیزات صنعتی به کار میروند و به دلیل وزن سبک، مقاومت بالا، و قابلیت تولید در اشکال متنوع، جایگاه ویژهای در پروژههای عمرانی و صنعتی دارند. گروه صنعتی فولاد ارزان در این مقاله به بررسی انواع ناودانیهای فلزی، ویژگیها، استانداردها، کاربردها، و مزایا و معایب آنها میپردازد. با ما همراه باشید.
تعریف ناودانی فلزی
ناودانی فلزی یک مقطع فولادی یا آلومینیومی با شکل U است که از یک جان (بدنه عمودی) و دو بال (لبههای افقی یا شیبدار) تشکیل شده است. این مقاطع برای تحمل بارهای خمشی، برشی، و گاهی فشاری در سازهها استفاده میشوند و به دلیل شکل هندسی خود، امکان نصب و اتصال آسان به سایر اجزای سازه را فراهم میکنند.
انواع ناودانیهای فلزی
ناودانیهای فلزی بر اساس جنس، روش تولید، شکل مقطع، و استانداردهای تولید به انواع مختلفی تقسیم میشوند. در ادامه، مهمترین انواع ناودانیهای فلزی بررسی میشوند:
ناودانیهای فولادی
توضیحات: ناودانیهای فولادی از فولاد کربنی یا آلیاژی (مانند ST37، ST44، یا ST52) تولید میشوند و رایجترین نوع ناودانی در ساختوساز هستند.
ویژگیها:
استحکام کششی بالا (بسته به گرید فولاد، معمولاً ۳۷۰-۵۲۰ مگاپاسکال).
مقاومت خوب در برابر بارهای خمشی و برشی.
قابلیت جوشپذیری و اتصال با پیچ و مهره.
انواع بر اساس استاندارد:
UNP (استاندارد اروپایی): بالهای موازی با ضخامت یکنواخت، مشابه استاندارد DIN 1026.
UPN (استاندارد آسیایی): بالهای شیبدار (کمی مخروطی)، مناسب برای برخی بازارهای آسیایی.
کاربردها:
اسکلت فلزی ساختمانها (بهعنوان تیر یا ستون فرعی).
فریمهای صنعتی و سولهها.
پلها و سازههای زیرساختی.
مزایا:
استحکام بالا برای تحمل بارهای سازهای.
قیمت مناسب در مقایسه با سایر مواد.
معایب:
حساسیت به خوردگی در محیطهای مرطوب (نیاز به پوشش گالوانیزه).
وزن بالاتر نسبت به ناودانیهای آلومینیومی.
اندازهها: از UNP/UPN 50 (ارتفاع ۵۰ میلیمتر) تا UNP/UPN 400.
ناودانیهای آلومینیومی
توضیحات: از آلیاژهای آلومینیوم (مانند سری ۶۰۰۰، بهویژه ۶۰۶۱ و ۶۰۶۳) ساخته میشوند و به دلیل وزن سبک و مقاومت به خوردگی، در کاربردهای خاص محبوب هستند.
ویژگیها:
وزن کم (چگالی حدود ۲٫۷ گرم بر سانتیمتر مکعب).
مقاومت عالی در برابر خوردگی، بهویژه در محیطهای مرطوب.
قابلیت اکستروژن بالا برای تولید اشکال پیچیده.
کاربردها:
نمای ساختمانها و فریمهای پنجره.
سازههای سبک در صنایع هوافضا و دریایی.
تجهیزات تزئینی و معماری.
مزایا:
وزن سبک و حملونقل آسان.
مقاومت به خوردگی بدون نیاز به پوشش اضافی.
مناسب برای آنودایزینگ و پوششهای تزئینی.
معایب:
استحکام کمتر نسبت به فولاد در بارهای سنگین.
هزینه تولید بالاتر.
اندازهها: بسته به نیاز پروژه، معمولاً از ۲۰ تا ۲۰۰ میلیمتر.
ناودانیهای گالوانیزه
توضیحات: ناودانیهای فولادی که با لایهای از روی (Zn) پوشش داده شدهاند تا در برابر خوردگی مقاوم شوند.
ویژگیها:
مقاومت بسیار بالا در برابر زنگزدگی.
مناسب برای محیطهای مرطوب و صنعتی.
کاربردها:
سازههای خارجی در مناطق ساحلی یا مرطوب.
سیستمهای زهکشی و ناودانهای ساختمانی.
فریمهای تأسیسات صنعتی.
مزایا:
دوام بالا در شرایط محیطی سخت.
طول عمر بیشتر نسبت به ناودانیهای معمولی.
معایب:
هزینه گالوانیزاسیون اضافی.
وزن کمی بالاتر به دلیل پوشش.
ناودانیهای استنلس استیل
توضیحات: از فولاد ضدزنگ (مانند گرید ۳۰۴ یا ۳۱۶) ساخته میشوند و برای محیطهای با خوردگی بالا مناسب هستند.
ویژگیها:
مقاومت فوقالعاده در برابر خوردگی شیمیایی و محیطی.
ظاهر براق و مناسب برای کاربردهای تزئینی.
استحکام خوب، اما کمتر از فولاد کربنی.
کاربردها:
صنایع شیمیایی و غذایی.
سازههای دریایی و ساحلی.
نمای ساختمانهای مدرن.
مزایا:
مقاومت عالی در برابر خوردگی و زنگزدگی.
ظاهر زیبا و بدون نیاز به پوشش اضافی.
معایب:
هزینه بسیار بالا.
وزن و استحکام کمتر نسبت به فولاد کربنی.
ناودانیهای لانهزنبوری
توضیحات: ناودانیهایی که با برش و جوشکاری بهصورت لانهزنبوری (سوراخهای ششضلعی در جان) تولید میشوند.
ویژگیها:
وزن سبکتر نسبت به ناودانی استاندارد.
افزایش ارتفاع مقطع (حدود ۱٫۵ برابر).
کاهش مقاومت برشی در برابر بارهای متمرکز.
کاربردها:
سقفها و سازههای سبک.
عبور تأسیسات (کابلها و لولهها) از سوراخها.
مزایا:
کاهش وزن و هزینه مواد.
مناسب برای سازههای با بار کم.
معایب:
کاهش مقاومت برشی.
نیاز به محاسبات دقیق برای جلوگیری از کمانش.
فولاد خوش تراش
فولاد اتومات یا فولاد خوش تراش در دسته فولادهای کربنی قرار گرفته و در آلیاژ آن عنصرهایی از جمله سرب، بیسموت، گوگرد و فسفر حضور دارند.
روشهای تولید ناودانیهای فلزی
ناودانیها از طریق فرآیندهای زیر تولید میشوند:
نورد گرم:
شمشهای فولادی یا آلومینیومی در دمای بالا (حدود ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد برای فولاد) نورد شده و به شکل U درمیآیند.
مناسب برای ناودانیهای فولادی UNP/UPN.
نورد سرد:
ورقهای فلزی با ضخامت کم در دمای محیط خم شده و به شکل ناودانی درمیآیند.
برای ناودانیهای سبک و گالوانیزه استفاده میشود.
اکستروژن:
برای ناودانیهای آلومینیومی، با فشار دادن مواد از قالبهای مخصوص.
امکان تولید اشکال پیچیده و دقیق.
برش و جوشکاری:
برای تولید ناودانیهای لانهزنبوری، با برش جان ناودانی و جوشکاری مجدد.
استانداردها و مشخصات فنی
ناودانیهای فلزی بر اساس استانداردهای بینالمللی و ملی تولید میشوند:
استاندارد DIN 1026: برای ناودانیهای UNP و UPN.
استاندارد EN 10025: برای فولادهای سازهای (مانند S235، S275، S355).
ASTM A36/A572: استاندارد آمریکایی برای ناودانیهای فولادی.
ISIRI 4477: استاندارد ملی ایران برای ناودانیهای فولادی.
آلیاژهای آلومینیوم: سری ۶۰۰۰ (۶۰۶۱، ۶۰۶۳) بر اساس استاندارد ASTM B221.
مشخصات فنی
ابعاد: ارتفاع (h)، عرض بال (b)، ضخامت جان (tw)، ضخامت بال (tf).
وزن: بر حسب کیلوگرم بر متر (kg/m)، معمولاً ۴-۵۰ کیلوگرم بر متر.
طول استاندارد: ۶ یا ۱۲ متر، با امکان برش سفارشی.

کاربردهای ناودانیهای فلزی
ناودانیها در پروژههای مختلف ساختمانی و صنعتی استفاده میشوند:
اسکلت فلزی: بهعنوان تیر یا ستون فرعی در ساختمانها.
فریمهای پنجره و درب: بهویژه ناودانیهای آلومینیومی و گالوانیزه.
سازههای صنعتی: فریمهای سوله، جرثقیل، و تجهیزات صنعتی.
سیستمهای زهکشی: ناودانهای ساختمانی و صنعتی.
تأسیسات: نگهدارنده کابلها و لولهها.
معماری و تزئینات: نمای خارجی و فریمهای تزئینی.
مزایا و معایب ناودانیهای فلزی
مزایا
استحکام مناسب: برای تحمل بارهای خمشی و برشی.
وزن سبک: بهویژه در ناودانیهای آلومینیومی و گالوانیزه.
انعطافپذیری در طراحی: امکان تولید در ابعاد و اشکال مختلف.
نصب آسان: اتصال با جوش، پیچ، یا پرچ.
قابلیت بازیافت: فولاد و آلومینیوم ۱۰۰% قابل بازیافت هستند.
معایب
خوردگی: ناودانیهای فولادی بدون پوشش در معرض زنگزدگی هستند.
هزینه: ناودانیهای استنلس استیل و آلومینیومی گرانتر هستند.
محدودیت استحکام: برای بارهای بسیار سنگین، تیرآهنهای H مناسبتر هستند.
نیاز به محاسبات دقیق: برای جلوگیری از کمانش یا تغییر شکل.
مقایسه انواع ناودانیهای فلزی
نوع ناودانی | جنس | استحکام | وزن | مقاومت به خوردگی | کاربرد اصلی | هزینه |
---|---|---|---|---|---|---|
فولادی (UNP/UPN) | فولاد کربنی | بالا | متوسط | متوسط (نیاز به پوشش) | اسکلت فلزی، سولهها | متوسط |
آلومینیومی | آلومینیوم | متوسط | سبک | عالی | نما، فریمهای تزئینی | بالا |
گالوانیزه | فولاد گالوانیزه | بالا | متوسط | بسیار خوب | زهکشی، سازههای خارجی | متوسط |
استنلس استیل | فولاد ضدزنگ | متوسط | متوسط | عالی | صنایع شیمیایی، نما | بسیار بالا |
لانهزنبوری | فولاد | متوسط | سبک | متوسط | سقفها، تأسیسات | متوسط |
ملاحظات طراحی و اجرا
محاسبات مهندسی: استفاده از نرمافزارهایی مانند SAP2000 یا ETABS برای تحلیل بارها.
اتصالات: جوشکاری، پیچ و مهره، یا پرچ با توجه به استاندارد AISC یا Eurocode.
حفاظت در برابر خوردگی: گالوانیزاسیون، رنگآمیزی اپوکسی، یا استفاده از استنلس استیل.
بارگذاری: توجه به بارهای مرده، زنده، و دینامیکی (زلزله، باد).
استانداردها و بازرسی کیفی
تستهای غیرمخرب (NDT): تست التراسونیک یا رادیوگرافی برای بررسی ترکها.
کنترل ابعاد: تطابق با استانداردهای اعلامشده (DIN، EN، ISIRI).
گواهینامه کیفیت: ارائه توسط تولیدکنندگان معتبر (مانند ذوبآهن اصفهان).
کاربردهای نوین
ساختمانهای سبز: استفاده از ناودانیهای آلومینیومی بازیافتی.
سازههای پیشساخته: برای کاهش زمان و هزینه اجرا.
صنایع پیشرفته: هیتسینکها و فریمهای تجهیزات الکترونیکی با ناودانیهای آلومینیومی.
معماری مدرن: نمای خارجی با ناودانیهای استنلس استیل یا آلومینیومی.
ناودانیهای فلزی به دلیل تنوع در جنس، شکل، و کاربرد، یکی از مهمترین مقاطع در صنعت ساختوساز و مهندسی هستند. انتخاب نوع مناسب ناودانی (فولادی، آلومینیومی، گالوانیزه، استنلس استیل، یا لانهزنبوری) به عواملی مانند نوع پروژه، شرایط محیطی، بودجه، و نیازهای استحکامی بستگی دارد. با پیشرفت فناوری و تأکید بر پایداری، استفاده از ناودانیهای سبک و مقاوم به خوردگی در حال افزایش است، و این مقاطع همچنان نقش کلیدی در توسعه زیرساختها خواهند داشت.